Wanneer het recht op een zorgverzekering ontstaat (de verzekeringsplicht), moet de aanmelding voor een zorgverzekering binnen 4 maanden gebeuren. Als er een verandering van zorgverzekeraar plaatsvindt, dan moet de aanmelding bij de nieuwe zorgverzekeraar binnen een maand na beëindiging van de vorige zorgverzekering gebeuren. 

Meldt iemand zich niet binnen de gestelde termijn aan bij de zorgverzekeraar, dan moet diegene een boete betalen van 130% van de premie die verschuldigd zou zijn bij tijdige aanmelding voor maximaal 5 jaar. Over de periode tussen het ontstaan van het recht op verzekering en de ingangsdatum van de basisverzekering is er geen recht op vergoeding van eventuele gemaakte zorgkosten.